18 huiswerktips om te helpen met plannen en organiseren

mei 27, 2020
7:33 am
Geen reacties
Executieve Functies

Hoe zit dat met de hersenontwikkeling van pubers? Welke relatie heeft dit met hun schoolse vaardigheden? In deze blog leg ik uit wat er gebeurt in je brein en geef ik 18 huiswerktips om te helpen met plannen organiseren.

De ontwikkeling van de hersenen

Bij onze geboorte zijn de hersenen nog lang niet ‘klaar’. De verschillende gebieden zijn er wel, maar moeten zich nog ontwikkelen en dat geldt ook voor de verbindingen tussen die gebieden. De hersenen groeien tijdens de kinderjaren in een hoog tempo door. Ook het gewicht neemt toe. Van ongeveer 400 gram tijdens de babytijd tot zo’n 1500 gram tijdens de jongvolwassenheid.

Vooral het voorste gedeelte van de hersenen is belangrijk voor het aansturen van gedrag. Dit deel van het brein heet de frontale cortex. Het voorste stukje van de frontale cortex heet de prefrontale cortex. Tijdens de puberteit is dit deel aan het ‘uitrijpen’.

Puberteit en school

Er gebeurt ontzettend veel in de hersenen van pubers. Wat betekent dit voor leren en school? Al vanaf de brugklas wordt veel meer zelfstandigheid gevraagd van kinderen, in vergelijking met de basisschool. Ze krijgen te maken met veel veranderingen: lesroosters, wisseling van docenten en lokalen, (veel meer) huiswerk maken, enzovoort. Dit doet een groot beroep op de executieve functies (denkprocessen) van jongeren. Vooral huiswerk maken vergt een enorme cognitieve inspanning. Leerlingen worden gevraagd om vooruit te denken, te bepalen wat belangrijk is en wat niet, in te schatten hoe lang ze met een opdracht bezig zijn en ga zo maar door. Daarnaast krijgen ze ook nog te maken met heel veel verleidingen, zoals hun telefoon, games en sociale activiteiten.

Het is daarom belangrijk in de bovenbouw van de basisschool al aandacht te besteden aan leren en plannen.

Dingen gedaan krijgen

In het dagelijks leven maken we continu keuzes om dingen wel of niet te doen. Gelukkig staan we daar niet steeds bij stil. Plannen en organiseren zijn denkprocessen die nodig zijn om dingen gedaan te krijgen. Over het algemeen zijn kinderen en jongeren niet zo sterk in plannen en organiseren. Deze vaardigheden ontwikkelen namelijk maar langzaam. Daarnaast is er veel oefening en herhaling nodig om deze vaardigheden goed onder de knie te krijgen.

Zwakke planning en organisatie

Sommige kinderen lijken steeds achter de feiten aan te lopen. Ze vergeten afspraken of komen te laat, hebben moeite met huiswerk plannen en maken, hun sporttas in te pakken of te bedenken hoe ze een opdracht gaan uitvoeren. Kinderen die moeite hebben met overzicht, vooruitdenken en prioriteiten stellen, dan kan dat voelen alsof je wordt overspoeld. Je ziet door de bomen het bos niet meer. Overzicht en een gevoel van controle krijg je als een situatie duidelijk en voorspelbaar is. Kinderen met een zwakke planning en organisatie hebben vaak moeite om alledaagse activiteiten en taken te voltooien. Ze willen wel, maar weten niet hoe ze moeten beginnen of hoe ze dingen moeten aanpakken. En zijn ze eenmaal begonnen, dan raken ze de draad kwijt. Hierdoor zie je dat kinderen vaak geneigd zijn om op te geven of er niet aan willen beginnen (uitstelgedrag of vermijding). Het is belangrijk dat deze kinderen succeservaringen gaan opdoen, dat ze leren dat ze met een beetje hulp van buitenaf toch in staat zijn om activiteiten af te ronden of opdrachten te doen. De mate van hulp is echter voor elk kind weer anders.

18 huiswerktips om te helpen met plannen en organiseren:

Zet voor ieder vak op een rijtje wat het maak- en leerwerk is.
Bepaal wat belangrijk is en wat minder belangrijk is.
Bepaal wat dringend moet en wat niet.
Maak een overzicht van wat er morgen en later in de week af moet zijn.
Maak per taak een inschatting van de tijd die nodig is om het uit te voeren.
Houd bij de tijdsinschatting rekening met pauzes en uitlooptijd.
Houd de tijd bij die daadwerkelijk aan het huiswerk is besteed, zodat je op basis daarvan wijzigingen kunt aanbrengen voor de volgende keer.
Zorg voor afwisseling in het soort huiswerk: leren, maken, iets uitzoeken op internet, weer iets leren, maken, enzovoort.
Wissel niet te snel en te vaak.
Wissel leuke of interessante vakken af met minder leuke vakken.
Begin met de opdracht of taak waar je het meest tegenop ziet.
Zorg voor voldoende beweging tijdens het huiswerk.
Geef jezelf een beloning als je een onderdeel af hebt.
Zet je telefoon uit tijdens het huiswerk.
Maak er een gewoonte van om de avond van tevoren je tas in te pakken.
Controleer of alle opdrachten in je tas zitten.
Hak grote opdrachten in kleine stukken: maak een stappenplan.
Bewaar je spullen op vaste plekken.