Als je mij volgt op sociale media dan zie je regelmatig activerende werkvormen voorbij komen. Ik houd ervan om de methode los te laten en mijn lesdoelen op een andere manier te behalen. Dat kan zijn door een circuit, door een coöperatieve werkvorm of door bewegend leren. In deze blog vertel ik hier iets meer over.
Eigenlijk zegt het begrip het zelf al. Een werkvorm waarbij je actief bezig bent. Actief bezig zijn met de lesstof zorgt voor meer plezier tijdens de les. Leerlingen raken enthousiaster en gemotiveerder. Leerlingen die gemotiveerd zijn om te leren, leren meer in minder tijd. Dan is actief leren dus een win win situatie. Ik schreef al eerder over leerstrategieën en de leerstrategie retrieval practice gaat over actief leren en als je als leerkracht hier bewust mee aan de slag wilt gaan, dan maak je dus gebruik van activerende werkvormen in de klas.
Je kunt activerende werkvormen bij al je lessen inzetten. Het maakt niet uit of het bij een geschiedenisles of bij een taalles is. Als je er maar voor zorgt dat in die werkvorm je verschillende soorten vragen stelt, je voorkennis activeert, er een opdracht in zit voor de leerlingen en je niet vergeet de relevantie van de opdracht aan te geven. Wat heb je aan de lesstof in het dagelijks leven. We willen leren voor het leven en niet voor even (=alleen voor de toets).
Tijdens elke fase van je les kun je gebruik maken van activerende werkvormen. Zelf gebruik ik ze het liefst als starter van de les, als verwerking of als afsluiting. Belangrijk is dat de werkvorm in de zone van naaste ontwikkeling ligt en dus niet té moeilijk is. Uitdagend én succeservaringen opdoen zijn de perfecte combinatie. Kijkend naar het lesdoel en de opbrengsten van de vorige lessen bepaal ik in welke fase van de les ik een activerende werkvorm wil inzetten. Coöperatieve werkvormen als mix en ruil zijn makkelijk in te zetten en nemen weinig voorbereidingstijd in beslag. Bij mix en ruil krijgen alle leerlingen een kaartje met daarop bijvoorbeeld een som. Ze lopen door de klas en maken tweetallen. Leerling A vertelt de som en leerling B rekent de som uit. Vervolgens wisselen de leerlingen van rol. Leerling B vertelt de som en leerling A rekent de som uit. Leerlingen wisselen van kaartje en bedanken elkaar. Beide leerlingen gaan op zoek naar een nieuwe klasgenoot om te bevragen.
Ja en nee! Een nieuwe activerende werkvorm uitdenken en geschikt maken voor het lesdoel kan tijd kosten, maar hoe vaker je een activerende werkvorm inzet hoe makkelijker het gaat. Leerlingen snappen door hun ervaring sneller wat de bedoeling is en je instructie over de werkvorm kan daardoor korter. Zelf weet je door je ervaring ook steeds sneller welke werkvorm je wanneer wilt inzetten en wat de eventuele valkuilen kunnen zijn. Daarnaast kun je materialen als je ze bijvoorbeeld lamineert hergebruiken. Nog een tip… werk samen met een collega en maak gebruik van elkaars materialen!
Begin met een kleine opdracht. Denk aan bijvoorbeeld de coöperatieve werkvorm die ik in het vorige stukje uitlegde of eindig je les met een exit ticket. Een exit ticket is een mooie afsluiting van de les waarin je reflecteert op het product of op het proces. Wil je controleren of leerlingen de lesstof onder de knie hebben? Laat ze dan 3 sommen oplossen (= product) op een blaadje en bij je inleveren. Wil je leerlingen laten reflecteren op hun werkhouding (= proces) dan stel je vragen als: “Wat ging goed?” en “Wat vond je lastig?” Leg de lat niet meteen heel hoog voor jezelf en jouw leerlingen. Vaak willen we het meteen te moeilijk maken en zorgen we daardoor voor een hele hoge drempel. Begin klein en als dit goed gaat, dan pak je er een volgende werkvorm bij. Mocht je meer inspiratie willen? Bekijk dan zeker de inspiratiegids activerende werkvormen of die van coöperatieve werkvormen in de webshop.
Juf Joanne
Parkweg 11
4461 SG Goes
