Hoe komt het dat de ene leerling geen enkele moeite heeft met plannen en het voor de ander een flinke kluif is? Plannen heeft niets met intelligentie te maken. Plannen is een denkproces die nodig is om dingen gedaan te krijgen. Je denkt na over wat je wilt doen en hoe je dat gaat doen. Neem eens even de tijd om na te denken over hoe jouw leerlingen omgaan met hun huiswerk. Hoe krijgen ze het voor elkaar om een werkstuk compleet en op tijd in te leveren en het ook nog aan de succescriteria te laten voldoen. Dan hebben we ook nog de weektaak in de klas. Hoe pakken jouw leerlingen die op? Lukt het ze om deze op tijd af te ronden? Hierin zie je waarschijnlijk veel verschillen in je klas.
Wat is er nodig om te leren plannen?
Allereerst heb je tijdsbesef nodig om te kunnen plannen. Je moet kunnen inschatten hoe lang iets duurt of hoe lang je nodig hebt om iets te maken of te leren. Dit doe je door te ervaren. Het ontstaat in de loop van de tijd. Voor leerlingen die snel afgeleid zijn, is dit een lastige. Zij raken door die afleiding de binding met de activiteit en daarmee de tijdsduur kwijt.
Ten tweede moet je kunnen vooruitkijken. Ook moet je overzicht hebben op de situatie. Het is wel zo handig als je in staat bent om een situatie van verschillende kanten te kunnen bekijken en dat je rekening kunt houden met veranderingen.
Om te bepalen hoe je iets gaat doen is het belangrijk dat je de informatie kunt ordenen en de taken in de juiste volgorde kunt zetten. Sommige taken moeten in een bepaalde volgorde gedaan worden, maar je moet ook kunnen overzien welke deadlines eerst komen welke erna. Het stellen van de juiste prioriteiten.
Tips voor het plannen van het huiswerk
Leerlingen op de basisschool hoeven vaak nog niet heel veel te plannen. De hoeveelheid is te overzien en vaak is het max 1 vak per dag aan huiswerk. Op het VO is dat vaak anders. Vraag daarom eens aan een oud-leerling om een overzicht van de hoeveelheid huiswerk van een week. Geef jouw groep 8-ers de opdracht om dit huiswerk in te plannen voor een leerling. Een leuke en leerzame oefening.
Laat jij jouw leerlingen een werkstuk maken? Hier leren jouw leerlingen enorm van op het gebied van plannen. Help ze door tussentijdse inlevermomenten in te plannen. Op die datum moeten hoofdstuk 1 en 2 ingeleverd worden en twee weken later hoofdstuk 3 en 4. Zo dwing je leerlingen om planmatig en gestructureerd te werken aan hun werkstuk in plaats van dat ze 4 dagen (of nog minder) voor de eind inleverdatum ineens nog heel veel werk moeten doen. Dit is wel een vorm van een sterke externe sturing.
Waarom in het primair onderwijs al oefenen met plannen?
Ik vind het belangrijk om in het PO al bezig te zijn met huiswerk en plannen vanwege de didactische en pedagogische functie. Allereerst de didactische functie. Ik wil mijn leerlingen structuur bieden en aangeven wat leerlingen precies wanneer moeten doen. Zo leren ze hoe ze overzicht over grotere taken kunnen krijgen. Deze vaardigheid moet bij het gros van de mensen worden aangeleerd. Dan de pedagogische functie. Het is een van mijn doelen dat mijn leerlingen steeds zelfstandiger hun huiswerk kunnen plannen, uitvoeren en bewaken. Ik wil hun eigenaarschap vergroten. In mijn onderwijs zijn drie pijlers heel belangrijk voor mij: autonomie, relatie en competentie.