Na de zomervakantie willen we allemaal weer goed van start gaan in onze klassen. Misschien heb je dezelfde leerlingen of is maar een deel van je groep nieuw voor je of zijn (zoals in mijn geval) allemaal nieuw voor je. Wat het ook is een goede start met je klas is iets waar we allemaal naar streven, maar hoe pak je dat aan? Het boek Goed van Start is hier heel bruikbaar voor.
10 Redenen om Goed van Start te gaan
- Preventie van problemen: Met de klas stel je regels en routines op.
- Duidelijke verwachtingen: Met de klas stel je vast welk gedrag gewenst is en waarom.
- Groepsidentiteit ontwikkelen: Doordat leerlingen hun meningen mogen geven, ervaren ze dat ze deel uitmaken van een groep.
- Democratische omgangsvormen in de echte praktijk leren: leer luisteren naar andere standpunten en houd daar ook rekening mee. Leerlingen leren zo concessies te doen en keuzes te maken.
- Verantwoordelijkheid leren: wanneer leerlingen betrokken worden bij het opstellen en handhaven van de regels in hun groep, ontwikkelen ze zelfdiscipline en verantwoordelijkheidsgevoel voor zichzelf en voor de groep.
- Positief en veilig klimaat: wanneer leerlingen zich geaccepteerd weten, voelen ze zich veilig en zijn ze meer ontspannen.
- Structuur bieden: Een duidelijke instructie en planning leert leerlingen hoe ze zelf goed geordend plannen maken.
- Sociale vaardigheden: in gesprek gaan met klasgenoten rondom regels en routines in de klas geeft leerlingen de kans hun sociale vaardigheden toe te passen (en eventueel te verbeteren).
- Relaties: leerkrachten die vanaf het begin van het schooljaar laten merken dat ze waarde hechten aan de mening van de leerling, leggen een stevig fundament voor een goede relatie.
- Oplossingsgericht denken: Doelen stellen en nadenken over hoe je die gaat bereiken is een belangrijke vaardigheid die we leerlingen mee kunnen geven.
De eerste weken
Wat ik allemaal doe de eerste dagen/weken? Veel, maar ik probeer ook altijd zo snel mogelijk toch ook aan de lesstof te beginnen. Leerlingen zijn daaraantoe en vinden het (bijna allemaal) heel fijn om in nieuwe boeken en schriften te mogen beginnen.
- Ik sta bij de deur om alle leerlingen te verwelkomen.
- Op alle tafeltjes liggen naamkaartjes voor de leerlingen. Zo kunnen ze makkelijk hun nieuwe plek vinden in de klas.
- De eerste tien schooldagen staat er elke dag een opdracht centraal om te werken aan de saamhorigheid in de klas.
- De leerlingen maken een kennismakingstekening.
- Klassenvergaderingen houden met de leerlingen.
Goed van start activiteiten
- Coöperatieve werkvorm “Mix-Tweetal-Gesprek”: Geef het onderwerp “vakantie” op. Geef leerlingen even tijd om na te denken. De groep loopt door de klas tot je roept: Tweetal. Dan vormen de leerlingen een tweetal en geven elkaar een high five. Om de beurt vertellen ze over hun vakantie. Wanneer je roept “mixen” lopen ze weer door de ruimte. Enzovoort.
- Spaghetti ruimtestation: elk teamlid krijgt 4 spaghetti stokjes en 4 spekjes waarmee het team een eigen spaghetti ruimteschip gaat bouwen. Let op: elk teamlid mag alleen aan zijn eigen spaghetti en spekjes komen. Er moet dus erg voorzichtig gewerkt worden.
- In teams leerlingen een puzzel laten oplossen. Het is natuurlijk de bedoeling dat ze samenwerken. Na afloop bespreek je wat goed ging en wat minder goed ging en hoe het de volgende keer beter kan.
- In de rij: laat leerlingen een rij vormen zonder te praten: op volgorde van jong naar oud of van klein naar groot. Leuk is ook om ze op volgorde te zetten van het langst op school tot het kortst op school zitten. Laat ze daarna ook benoemen hoe lang ze al op deze school zitten.
- Ik ook groepen: kondig een onderwerp aan (je favoriete toetje). Leerlingen schrijven hun favoriete toetje op een stukje papier. De leerlingen staan dan op en lopen door het lokaal. Ze maken groepjes van leerlingen met hetzelfde antwoord. Laat de leerlingen dan in tweetallen praten over het onderwerp (wat is er zo lekker aan het toetje?).
Klassenvergaderingen
Klassenvergaderingen organiseren is een goede manier om problemen te voorkomen. Ze komen tegemoet aan de behoeften van leerlingen. Leerlingen krijgen zo de kans mee te denken over oplossingen waar iedereen het mee eens kan zijn.
Door het gebruik van klassenvergaderingen leren leerlingen om op een verantwoordelijke manier om te gaan met hun behoeftes en hun standpunten. Natuurlijk ben jij als leerkracht de eindverantwoordelijke in de besluitvorming. In een klassenvergadering bespreek je wat er goed gaat in de groep, je spreekt regels af om de gang van zaken goed te laten verlopen, je spreekt af hoe je met elkaar om gaat en als groep stel je een contract op dat door iedereen wordt ondertekend en als laatste spreek je ook de consequenties met elkaar af als iemand zich niet aan het contract houdt. Dit verspreid je over 5 vergaderingen verdeelt over 5 weken.
Hier lees je over de verschillende fases van groepsvorming: