Hoogsensitieve kinderen in de klas

Welk leerkrachtgedrag kan ik het beste laten zien om hoogsensitieve kinderen in de klas tegemoet te komen. Met deze insteek ging ik vorige week naar een congres over hoogsensitieve kinderen in de klas.

Om half acht ’s ochtends vertrok ik voor een rit van 2 uur vanuit Zeeland naar Amersfoort. Ik had een half uur speling en dacht dat dit wel voldoende zou zijn. Not. Ik had drie kwartier vertraging in viel tijdens de opening van de dagvoorzitter de zaal nog binnen. Lekker begin van de dag. Niet echt, want ik had mezelf in de auto al helemaal zenuwachtig zitten maken en had zelfs al de neiging om de afslag te nemen en aan de andere kant in te voegen om weer veilig naar Zeeland te rijden.

Mythes over hoogsensitiviteit


Er wordt veel gesproken over hoogsensitiviteit, maar niet alles wat er gezegd wordt is waar. Zo is hoogsensitiviteit wel wetenschappelijk aangetoond en is het een eigenschap die bij ongeveer 1 op de 5 mensen aanwezig is. Hoogsensitieve kinderen kunnen zowel introvert als extravert zijn. Hier kom ik later nog op terug. Doordat veel mensen hoogsensitiviteit niet (h)erkennen zijn er de afgelopen decennia veel misdiagnoses gesteld. Kinderen kregen een label ADD of ADHD, terwijl ze eigenlijk onder- of overprikkeld waren en daardoor druk of juist niet druk werden gevonden. Voor hoogsensitieve kinderen in de klas kan een kleine aanpassing al veel verschil maken.

Hooggevoelig of hoogsensitief?


Hooggevoeligheid is de term die vaak gebruikt wordt als vertaling van HSP, maar eigenlijk is dat niet helemaal correct. Hoogsensitiviteit (HSP) is namelijk de officiële correcte term. Nog even in een notendop wat dat ook alweer is: hoogsensitieve mensen verwerken alles diepgaander dan mensen die niet hoogsensitief zijn.

Er worden vier types hoog sensitieve kinderen onderscheiden:
  1. Introverte rustzoekende HSP (prikkelmijdend)
  2. Extraverte rustzoekende HSP (prikkelmijdend)
  3. Introverte hoogsensitieve HSS (prikkelzoekend)
  4. Extrsverte hoogsensitieve HSS (prikkelzoekend)

De meeste hoog sensitieve personen zijn rustzoekend (70%). Ze kijken de kat uit de boom, observeren, wikken en wegen heel wat af, staan aan de zijlijn en zijn voorzichtig. De overige 30% (HSS) zijn juist prikkelzoekend, ondernemen sneller actie, zijn enthousiast en nieuwsgierig.  Het verlangen naar de ervaring is op zo’n moment groter dan de voorzichtigheid bij de nieuwe situatie.

Het hoogsensitieve kind van 5 tot 12 jaar

Dit type kind heeft orde, regelmaat en rust nodig. Denk aan voorspelbaarheid, structuur, uitleg en deze kinderen hebben het nodig om gezien, gehoord en begrepen te worden.

Het is belangrijk dat de stress beperkt wordt bij hoogsensitieve kinderen. Er MOET erg veel. Wanneer deze kinderen onder stress komen te staan kan dit zich uiten in het volgende gedrag:

  • Zich jonger gaan gedragen;
  • Kleine dingen kunnen plots grote obstakels worden;
  • Sterke emoties of een toegenomen prikkelbaarheid;
  • Meer fysieke problemen zoals allergie, hoofdpijn, buikpijn;
  • Slaapproblemen of nachtmerries;
  • Hangerig gedrag vertonen;
  • Afzonderingsgedrag zoals zich verbergen in de kast.

Onderzoek toont aan dat hoogsensitieve kinderen die onder stress komen te staan op school of thuis meer geneigd zijn om ziek te worden dan niet hoogsensitieve kinderen.

Hoe help je hoogsensitieve leerlingen bij het vergroten van hun mentale weerbaarheid?

Enkele tips:

  • Neem hen serieus;
  • Sta achter hen;
  • Laat hen zelf proberen;
  • Oefen van tevoren;
  • Kijk mee;
  • Complimenteer;
  • Maak het bespreekbaar in de klas’
  • Zorg dat hulp vragen laagdrempelig is (tip: maak een kletsdoos/schriftje waar het kind dingen in kan schrijven en kijk daar dagelijks in en maak daarna een kort praatje met het kind).
Hoe leren hoogsensitieve kinderen in de klas?
  • Vaak zijn hoogsensiteve kinderen beelddenkers;
  • Ze zijn ruimtelijk visueel ingesteld;
  • Ze leren het beste topdown;
  • Ze leren door te ervaren, voelen – ruiken;
  • Ze leren door er functionele tekeningen erbij te maken;
  • Door middel van mindmappen;
  • Ze hebben behoefte aan korte en duidelijke opdrachten.
EHBO: eerste hulp bij overprikkeling

Wat kun je doen als een kind overprikkeld is?

  • Time-out geven: uit de situatie halen;
  • Laat ze zich ergens op concentreren;
  • Adem samen in en uit;
  • Laat overprikkelde leerlingen gekruiste bewegingen maken;
  • Geef deze leerlingen iets kouds in handen of leg het in de nek;
  • 3x een vraag stellen waarop ja als antwoord wordt gegeven;
  • Ga op gelijke hoogte zitten, bewaar rust en geef nabijheid.

Ik heb deze dag veel geleerd, ook al waren er veel zaken bij waarvan ik dacht: “dit geldt voor alle kinderen”, maar het maakte mij wel weer even bewuster van mijn leerkrachtgedrag.

Heb jij nog tips voor het werken met hoogsensitieve kinderen in de klas?

Geef een reactie

Om je de beste ervaring te kunnen geven maken wij gebruik van Cookies. Door het gebruiken van onze website ga je hier automatisch mee akkoord. Wil je meer informatie? Klik dan hier.