Het lijkt wel of het elk jaar toeneemt. Het aantal leerlingen in mijn klas die een hekel hebben aan lezen. Ik vind dat zo moeilijk, frustrerend zelfs! Ik vind lezen heerlijk. Ik kan helemaal verdwalen in een boek en lees al sinds ik kan lezen alles wat los en vast zit.
Elk jaar weer
Elk jaar hoor ik het weer van ouders en van leerlingen: “mijn kind haat lezen” of “ik vind lezen stom”. Soms zou ik willen dat ik een magisch toverstafje heb en die hekel aan lezen kan wegblazen, aan de andere kant weet ik ook wel waarom dit in de bovenbouw gebeurt. Als kinderen ouder worden, krijgen ze meer huiswerk en grotere opdrachten waar ze ook thuis aan moeten werken (spreekbeurten, werkstukken etc.). Daarnaast hebben ze meer keuze in het indelen van hun vrije tijd en krijgen ze nieuwe hobby’s (gamen bijvoorbeeld) met als gevolg dat ze denken dat ze lezen niet (meer) leuk vinden.
Waar ligt het aan?
Het is heel makkelijk om met de vinger naar het onderwijs te wijzen. Wat doet het onderwijs verkeerd? Waarom hebben leerlingen een hekel aan lezen? Wat kunnen had het onderwijs anders kunnen doen? Natuurlijk is het belangrijk om altijd kritisch naar je eigen leerkrachtvaardigheden en je onderwijspraktijk te kijken en te proberen de interesse in lezen en de leesvaardigheid te verhogen, maar niet alle “schuld” ligt bij de scholen.
We zien dat door de toename in aanwezigheid en aanbod van digitale middelen jonge kinderen soms eerder een smartphone in hun handen krijgen om een filmpje te kijken dan dat ze een boekje aangeboden worden. Dit lijkt immers makkelijk en vraagt weinig tot geen tijd of inzet van ouders. Het blijft belangrijk om bij ouders het belang van lezen en dus ook het voorlezen onder de aandacht te blijven brengen. Ouders/verzorgers zijn belangrijke rolmodellen welke een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het ontwikkelen van interesse in boeken en het leesplezier.
Er is dus niet echt een sprake van schuld. Het is meer een kwestie van een maatschappelijke ontwikkeling. Dus laten we als leerkrachten samen met de ouders en de leerlingen kijken hoe we het leesplezier weer kunnen (her)ontdekken.
Wat kan ik dan doen in mijn klas?
Ik heb 8 tips voor je verzameld die je kunt gebruiken om jouw leerlingen enthousiaster te krijgen voor het lezen van boeken:
- Maak lezen weer leuk!
Laat het los dat leerlingen boeken passend bij hun avi-niveau moeten lezen. Een boek moet naar mijn idee wel bij hun leeftijd passen. Dit gaat over belevingswereld en interesse. Avi- niveau geeft in de bovenbouw vaak een gevoel van moeten presteren. Leerlingen vinden zichzelf stoer wanneer ze bijvoorbeeld al een C of D boek lezen maar gaan voorbij aan het feit dat de verhaallijnen niet bij hun leeftijd passen. Lezen is geen prestigeproject!). Laat ze lezen wat ze leuk vinden! Boeken die passen bij hun interesses. Een leerling uit groep 8 die van honden houdt, mag van mij gerust het nieuwe boek “rebelse honden” lezen. Lezen ze liever een stripboek of een tijdschrift? Ik heb ze liggen in de klas. Zolang ze maar lezen. - Wij hebben het geluk van een leesconsulent op school. Elke maandag komt de leesconsulent op school en ze geeft lessen in de klas en is nu ook bezig met het organiseren van de schoolbibliotheek. Zo heeft ze mijn groep 8 geleerd hoe ze op de website van de bieb kunnen zoeken naar boeken die voor hen leuk zijn. Zo krijgen de leerlingen de tijd om een passend boek uit te zoeken. Eventjes snel naar de boekenkast voor een nieuw boek resulteert te vaak in “saaie” of “niet leuke” boeken. Geef ze de tijd om te kiezen!
- Yoleo
Hoe krijg je kinderen die niet van lezen houden met hun neus in de boeken? Door lezen leuk te maken! Met Yoleo verdien je leespunten die je kunt gebruiken om je virtuele kamer in te richten. Lezen met Yoleo is ook makkelijk. Doordat de tekst wordt getoond en voorgelezen. Een soort karaoke dus (www.yoleo.nl)
Alle jeugdleden van de bibliotheek hebben gratis toegang tot yoleo. - Als wij in de auto weggaan zetten mijn kinderen 9 van de 10 keer een luisterboek op. Ze vinden het heerlijk om tijdens het autorijden te luisteren. In de klas kun je dit ook doen. Ik koop met enige regelmaat voor een leuk prijsje luisterboeken bij het Kruidvat. Boeken variërend van Leven van een Loser tot Mathilda. Met de LuisterBieb-app kunnen kinderen naar boeken luisteren. Maar luisteren is toch geen lezen? Dat is dus niet waar! Luisteren is vaak laagdrempelig voor kinderen (zeker diegene die lezen niet leuk vinden). Door te luisteren naar boeken leren ze verhaallijnen te herkennen en prikkelt het hen vaak om toch op zoek te gaan naar het fysieke boek. Luisterboeken creëren liefde voor verhalen!
- Voorlezen
Ook in groep 8 is voorlezen een noodzaak. Jij als volwassene geeft zo aan dat je lezen belangrijk vindt, het zorgt ervoor dat leerlingen kunnen wegdromen bij het verhaal en het zorgt voor rust in de klas. Even niets moeten, heerlijk toch?! - Geef zelf het goede voorbeeld!
Ga zelf ook stillezen als je dit je klas laat doen. Dit hoeft geen kinderboek te zijn, het kan ook een studieboek zijn. Maar liever lees je wel een kinderboek want zo laat je aan de leerlingen zien dat hun boeken er ook toe doen. Kinderboeken zijn niet saai of simpel. Als leerkracht laat je door het lezen van kinderboeken zien dat ook jij deze boeken waardeert. En hoe leuk is het dat jij hetzelfde boek als de leerkracht leest! Dan moet het wel een leuk boek zijn toch? - Boekendiscussie
Laat leerlingen in tweetallen praten over de boeken die ze aan het lezen zijn. Waar gaat het boek over? Wat vind je er leuk aan? Zou je het boek aanbevelen? Zou je klasgenoot het een leuk boek vinden? Wat is je favoriete stuk uit het boek? Laat het boek je ergens aan denken? Probeer er een gesprek van te maken en geen ondervraging.
Je kan hiervoor het boekenhappertje inzetten waardoor er een spelelement aan het gesprekje toegevoegd wordt. - Aankleding in de klas
Het is belangrijk om te laten zien als leerkracht dat je boeken belangrijk vindt. Stal ze mooi uit. Zet boeken in het zonnetje. Doe kapotte boeken of boeken die echt niet meer gelezen worden weg. Vul je assortiment aan door regelmatig naar de bieb te gaan om nieuwe boeken te lenen voor school. Maak een thematafel passend bij je lessen met boeken die kinderen mogen lezen.
Informatieve boeken zijn voor veel leerlingen laagdrempelig om te lezen. Veel plaatjes met daarbij passende korte tekst. Geen lange verhalen dus. Maar probeer ook altijd leesboeken aan te bieden welke bij het thema van je lessen passen. Ook die zijn er genoeg!
Deze blog heb ik samen met leesconsulent Francisca geschreven. Zij is op mijn school leesconsulent en geeft fantastische lessen. Ik hoop dat deze tips je helpen met het vergroten van het leesplezier in je klas.
Francisca, bedankt voor je inspiratie!
Op mijn blog heb ik al eerder tips gedeeld voor de aankleding in de klas of om op andere manier met boekpresentaties bezig te kunnen zijn.
Hier vind je de link: